تحقیقات محاسبات نرم در زمینة کاربرد همزمان ابزارهای هوش مصنوعی (شبکههای عصبی، فناوری فازی، الگوریتمهای ژنتیک و دیگر اندازههای هوش مصنوعی) در یک قالب ترکیبی- تکمیلی بر حل مشکلات دنیای واقعی متمرکز است. در این مقاله، دو ابزار توانمند محاسبات نرم (شبکههای عصبی و منطق فازی) برای مدلسازی و کنترل یک سیستم غیرخطی بهکار گرفته شده است. سیستم مورد مطالعه، یک برج تقطیر چندجزئی واقع در پالایشگاه تهران است. در ابتدا، با استفاده از دادههای واقعی سیستم از طریق شبکه عصبی برگشتی مدلسازی شده، و شبکه بهینه به کمک معیار خطای ریشه میانگین مربعی خطا (RMSE) انتخاب میشود. سپس، پنج کنترلکننده فازی شبه PID برای تأمین نیازهای سیستم طراحی شده است. نتایج بهدست آمده نشان میدهند که میتوان از روشهای محاسبات نرم با انعطاف و قدرت بالایی به ویژه برای سیستمهای غیرخطی سود جست.